काठमाडौँ १२ भदौ । नेपालका लागि स्वीस राजदूत थोमस गेसले नेपालका सीमान्तीकृत अल्पसंख्यक तथा पिछडिएका जाति क्षेत्रलाई सम्बोधन गर्ने गरी संघीयताको निर्धारण गर्न सुझाब दिएका छन् । रिपोर्टस्र क्लब नेपालद्वारा शुक्रबार आयोजित साक्षात्कार कार्यक्रममा बोल्दै राजदुत गेसले नेपालको संघीयता नेपाली आधारमा नै निर्धारण हुनुपर्ने र त्यसका लागि राष्ट्रिय सहमति आवश्यक रहेकोमा पनि जोड दिएका छन् ।
ुस्वीटजरल्याण्डको आफ्नैं लामो इतिहास छ र त्यहाँको संघीयताको विशेषता पनि आफ्नै छ नेपालमा त्यही हुबहु नक्कल गर्नुपर्छ भन्ने हैन यहीको आवश्यकताका आधारमा संघीयताको निर्धारण गर्दा उपयुक्त हुन्छु नेपालमा यसैबर्षको १७ अगस्टमा दुताबास स्थापना भएपछि पहिलोपटक साचारकर्मी माझ प्रस्तुत भएका राजदूत गेसले भने । स्वीटजरल्याण्डको तुलनामा नेपालको सामाजीक सांस्कृति र जातीय मुद्दाहरु जटिल रहेको उल्ल्ोख गर्दै राजदूतले गेसले भने ुनेपालमा बढीभन्दा बढी सीमान्तीकृत अल्पसंख्यक पिछडिएका जाति समुदायको अधिकार स्थापित गर्ने गरी केन्द्र र तल्लो निकायलाई सम्बोधन गरेर संघीयताको निक्र्यौल गर्नु उपयुक्त हुन्छ ।ु
राजदूत गेसले केन्द्र र स्थानीय निकायमा नियन्त्रण र सन्तुलनको संयन्त्र मजबुत बनाउनुपर्ने उल्लेख गरे र दुबैमा सत प्रतिशत अधिकार दिनु उपयुक्त नहुने पनि सुझाब दिए । तर स्थानीय प्रान्तहरुलाई अधिकार सम्पन्न बनाउनुपर्ने उनको धारणा थियो । तर संघीयताको मोडल कस्तो हुनेभन्ने कुराको निर्णय नेपालीहरु स्वयम्ले गर्ने विश्वास पनि राजदूत गेसले व्यक्त गरे ।
रिपोर्टस्र क्लबका अध्यक्ष ऋषि धमलाको सभापतित्वमा सम्पन्न कार्यक्रममा बोल्दै राजदूत गेसले नेपालमा लगानी गर्न आफ्नो देश इच्छुक रहेको तर लगानीको सुरक्षाका लागि शान्ति सुनिश्चित हुनुपर्ने बताए । उनले शान्ति र विकास एकैसाथ जाने र लगानीका लागि सुरक्षाको यथोचित वातावरण बन्नुपर्नेमा पनि जोड दिएका थिए । उनले शान्ति प्रकि्रयाको भविश्यका आधारमा स्वीटजरल्याण्डले नेपालको पूर्वाधार पर्यटन तथा जलस्रोतको क्षेत्रमा लगानी गर्ने स्पष्ट पारे । ुनेपालको पर्यटन जलविद्युत पूर्वाधारको क्षेत्रमा भविश्यमा हामी लगानी गर्छौँ तर त्यसका लागि शान्ति सुरक्षाको सुनिश्चितता महत्वपूर्ण छ ।ु
स्वीस विकास नियोगका शान्ति सल्लाहकार मार्कोस ह्यारिकले नेपाली संघीयताका लागि मिश्रीत आधार आवश्यक रहेको बताए । संघीयताको आधार नेपाली विशेषतालाई सम्बोधन गर्ने गरी तयार गर्नुपर्ने उनको सुझाब थियो । नेपाललाई आवश्यक परेमा स्वीटजरल्याण्डको संघीयताको अभ्यासका बारेमा विज्ञहरुलाई बोलाएर जानकारी दिन सकिने उनको भनाई थियो ।
नियोगका सहायता प्रमुख एलीजावेथ भन कापेलरले ओखलढुंगा लगायतका ग्रँमीण जिल्लाहरुमा सहयोग गरिरहेको जानकारी दिइन् । उनले स्थानीय निकायहरुको उपेक्षा नै नेपालमा विकासका लागि बाधक भएको उल्लेख गर्दै अब स्थानीय निकायलाई सशक्त बनाइनुपर्ने र उनीहरुलाई समबोधन गर्नुपर्ने पनि सुझाब दिइन् ।
कार्यक्रममा क्लबका अध्यक्ष ऋषि धमलाले स्वीस सरकारले नेपालको शान्ति प्रकि्रया तथा विकासमा पुर्याउँदै आएको सहयोगको प्रशंसा गरे । उनले राजदूत गेसको नेपाल बसाई सफल र फलदायी हुने पनि विश्वास व्यक्त गरे ।
ुस्वीटजरल्याण्डको आफ्नैं लामो इतिहास छ र त्यहाँको संघीयताको विशेषता पनि आफ्नै छ नेपालमा त्यही हुबहु नक्कल गर्नुपर्छ भन्ने हैन यहीको आवश्यकताका आधारमा संघीयताको निर्धारण गर्दा उपयुक्त हुन्छु नेपालमा यसैबर्षको १७ अगस्टमा दुताबास स्थापना भएपछि पहिलोपटक साचारकर्मी माझ प्रस्तुत भएका राजदूत गेसले भने । स्वीटजरल्याण्डको तुलनामा नेपालको सामाजीक सांस्कृति र जातीय मुद्दाहरु जटिल रहेको उल्ल्ोख गर्दै राजदूतले गेसले भने ुनेपालमा बढीभन्दा बढी सीमान्तीकृत अल्पसंख्यक पिछडिएका जाति समुदायको अधिकार स्थापित गर्ने गरी केन्द्र र तल्लो निकायलाई सम्बोधन गरेर संघीयताको निक्र्यौल गर्नु उपयुक्त हुन्छ ।ु
राजदूत गेसले केन्द्र र स्थानीय निकायमा नियन्त्रण र सन्तुलनको संयन्त्र मजबुत बनाउनुपर्ने उल्लेख गरे र दुबैमा सत प्रतिशत अधिकार दिनु उपयुक्त नहुने पनि सुझाब दिए । तर स्थानीय प्रान्तहरुलाई अधिकार सम्पन्न बनाउनुपर्ने उनको धारणा थियो । तर संघीयताको मोडल कस्तो हुनेभन्ने कुराको निर्णय नेपालीहरु स्वयम्ले गर्ने विश्वास पनि राजदूत गेसले व्यक्त गरे ।
रिपोर्टस्र क्लबका अध्यक्ष ऋषि धमलाको सभापतित्वमा सम्पन्न कार्यक्रममा बोल्दै राजदूत गेसले नेपालमा लगानी गर्न आफ्नो देश इच्छुक रहेको तर लगानीको सुरक्षाका लागि शान्ति सुनिश्चित हुनुपर्ने बताए । उनले शान्ति र विकास एकैसाथ जाने र लगानीका लागि सुरक्षाको यथोचित वातावरण बन्नुपर्नेमा पनि जोड दिएका थिए । उनले शान्ति प्रकि्रयाको भविश्यका आधारमा स्वीटजरल्याण्डले नेपालको पूर्वाधार पर्यटन तथा जलस्रोतको क्षेत्रमा लगानी गर्ने स्पष्ट पारे । ुनेपालको पर्यटन जलविद्युत पूर्वाधारको क्षेत्रमा भविश्यमा हामी लगानी गर्छौँ तर त्यसका लागि शान्ति सुरक्षाको सुनिश्चितता महत्वपूर्ण छ ।ु
स्वीस विकास नियोगका शान्ति सल्लाहकार मार्कोस ह्यारिकले नेपाली संघीयताका लागि मिश्रीत आधार आवश्यक रहेको बताए । संघीयताको आधार नेपाली विशेषतालाई सम्बोधन गर्ने गरी तयार गर्नुपर्ने उनको सुझाब थियो । नेपाललाई आवश्यक परेमा स्वीटजरल्याण्डको संघीयताको अभ्यासका बारेमा विज्ञहरुलाई बोलाएर जानकारी दिन सकिने उनको भनाई थियो ।
नियोगका सहायता प्रमुख एलीजावेथ भन कापेलरले ओखलढुंगा लगायतका ग्रँमीण जिल्लाहरुमा सहयोग गरिरहेको जानकारी दिइन् । उनले स्थानीय निकायहरुको उपेक्षा नै नेपालमा विकासका लागि बाधक भएको उल्लेख गर्दै अब स्थानीय निकायलाई सशक्त बनाइनुपर्ने र उनीहरुलाई समबोधन गर्नुपर्ने पनि सुझाब दिइन् ।
कार्यक्रममा क्लबका अध्यक्ष ऋषि धमलाले स्वीस सरकारले नेपालको शान्ति प्रकि्रया तथा विकासमा पुर्याउँदै आएको सहयोगको प्रशंसा गरे । उनले राजदूत गेसको नेपाल बसाई सफल र फलदायी हुने पनि विश्वास व्यक्त गरे ।
Comments
Post a Comment